Bogini i miotła

 

Boginie z miotłami

 

Miotła kojarzy się nam dwojako: jako zwykły przedmiot służący do sprzątania śmieci z podłogi oraz jako nieodzowny atrybut czarownicy, dzięki któremu mogła polecieć na sabat. Tymczasem jest to rzecz bardziej magiczna, niż moglibyśmy przypuszczać. Dowody możemy znaleźć w mitach różnych kultur na całym świecie w postaciach bóstw. To potężne boginie, których atrybutami są  miotły.

         Za przykład niech posłużą trzy z nich: to chińska Sao Ching Niang, aztecka Tlazolteotle oraz nordycka Frigg

 

Sao Ching Niang

Chiny

W niezwykle barwnej mitologii chińskiej pojawia się postać bogini dobrej pogody  Sao Ching Niang lub Sao niang – niang, zwanej też „Panią z miotłą”, która żyje na miotlanej gwieździe – Sao Chou i zamiata chmury. Cieszy się ona do dziś ogromnym szacunkiem rolników, którzy z nadzieją spoglądają w niebo, licząc na jej pomoc. Najprostszym sposobem, by prosić ją o wymiecenie chmur, jest powieszenie na drzwiach i ogrodzeniach obrazów mioteł albo wyciętych pasków papieru z jej imieniem zapisanym niebieską kredką (długopisem, markerem, itp.).

Z duchowego punktu widzenia, Sao Ching Niang przynosi nadzieję, gdy nasza dusza jest jej spragniona. Jeżeli pragniemy rozproszyć chmury, które przesłaniają nam światło życia, możemy wziąć miotłę, zamieść przestrzeń wokół nas (koniecznie od zewnątrz do środka), nucąc przy tym „Deszczu, deszczu odejdź już” i poprosić boginię o pomoc. Po tym rytuale miotłę należy odstawić w specjalne miejsce, gdyż odtąd będzie reprezentowała samą Sao Ching Niang. Można jej używać wyłącznie do rytuału.

 

Tlazolteotl

Ameryka Południowa

W czasach prekolumbijskich Aztekowie czcili niezwykłą boginię o imieniu  Tlazolteotl (Tlazolteotle). Najczęściej sprowadzano ją do roli bogini wiedźm, niepokoju, miłości i oczyszczenia, choć zakres jej władzy sięgał znacznie dalej. Była tak piękna, że musiała okrywać twarz maską, gdyż każdy, kto by na nią spojrzał umarłby z zachwytu. Potrafiła również przyjmować cztery oblicza, zależne od faz księżyca:

- Młoda i beztroska kochanka Quetzalcoatla

- Pani wzbudzająca niepewność i skłaniająca do ryzykownych gier

- Wielka Kapłanka, jako Tlaelquani spożywająca i niszcząca ludzkie grzechy

- Zawistna stara kobieta, prześladująca i niszcząca młodość.

Jej atrybutami, poza wężami i stonogami była jednak… miotła, którą trzymała w ręku.

W „El Tonalámatl de los Pochtecas” zachował się piękny wizerunek Tlazolteotl: przedstawiona jest jako naga bogini lecąca na miotle. Ma lekko rozciągnięty brzuch świadczący o porodach, wyszukane i ozdobione muszlą (jako symbolem księżyca) nakrycie głowy oraz czerwonego węża (symbol menstruacji i płodności) w ręku. Hiszpańscy konkwistadorzy wyobrażali ją sobie znacznie bardziej krwawo. Uważali, że bogini latała na miotle z nożem ofiarnym, odciętą głową węża i bijącym ludzkim sercem rękach.

W duchowym sensie, miotła w rękach Tlazolteotl nawiązuje do święta oczyszczenia (zamiatania), które odbywało się w Ochpaniztli, czyli w jedenastym miesiącu wg Kalendarza Azteków. Wzywano wówczas boginię, by zmiotła występki swych czcicieli i oczyściła ich  z grzechów. Czyniła to za pośrednictwem kapłanów, którzy udzielali rozgrzeszenia wyznawcom, palili czarne kadzidło i wrzucali w ogień miotły z sitowia, które ją symbolizowały. Pełnego rozgrzeszenia można było jednak dostąpić tylko raz w życiu.

 

Frigg

Europa

         Mitologia nordycka to istna kopalnia cudownych opowieści z północno – germańskich krajów. Spotykamy tam wyjątkową postać, nordycką boginię Frigg z rodu Asów. Uchodzi ona za macochę Thora oraz żonę Odyna. Jest boginią małżeństw, domowego ogniska, opiekunką rodzin oraz panią deszczu. Według mitów mogła zasiadać na tronie męża zwanym Hliðskjálf, znała przeznaczenie ludzi i bogów, choć nie miała mocy go zmieniać.

         Frigg wyobrażano sobie jako piękną kobietę, która ze swymi służkami zasiadała w Morskim Dworze (Fensalier) i tkała chmury. Jej atrybutami były min. brzoza oraz… miotła, na której latała, spowita w chmury i przysłuchiwała się ludzkim prośbom.

 

Literatura:

Cunningham  S., Warrington D., Magia domowa, Białystok 2012

Landa D. de, "Świat Apocalypto”, wyd. Polwen, 2006 ​

Landa D. de, 1978. Yucatan Before and After the Conquest

Leach M., Uniwersalny leksykon bóstw. Poznań 1998

Petowa E., Wampiry i wilkołaki, Kraków 2004

Sachnowski M., Syrowatko D., Zawisza M., Szkolny przewodnik po mitologii, Warszawa: Philip Wilson, 2006

Sten M. , Malowane księgi dawnych narodów Meksyku, 1980

Vaillant G.,  Aztekowie z Meksyku, Warszawa, 1965