W
mojej książce „Baśnie i legendy dawnych Kresów” pojawia się baśń o królowej
Krumine. Swoją treścią przypomina znany i bardzo sugestywny grecki mit o
Demeter. Przypomnę go w dużym skrócie.
Demeter
pojawia się w mitach przede wszystkim jako bogini ziemi uprawnej i zbóż. W
niemal wszystkich mitach występuje wraz z córką Korą – Persefoną, która pewnego
dnia zostaje porwana przez Hadesa, boga świata podziemnego. Od tej chwili
bogini matka rozpoczyna rozpaczliwe poszukiwania jedynego dziecka. Bogini przez
dziewięć dni i dziewięć nocy nie je, nie pije, nie myje się i nie stroi, tylko
błądzi po świecie, trzymając w rękach płonące pochodnie. Dziesiątego dnia spotyka
na swej drodze boginię czarów i magii Hekate, która również słyszała krzyk
uprowadzanej Persefony, ale nie poznała porywacza. Boginie wiedzą, że jedynie
bóg słońca Helios z pewnością widział wszystko, co się wydarzyło.
Nie wiadomo
jednak, czy to on podał Demeter imię porywacza, gdyż według jednej z lokalnych tradycji
uczynili to mieszkańcy Hermione w Argolidzie. Rozgniewana bogini postanawia nie
wypełniać swych boskich obowiązków do czasu, aż nie odzyska córki. Przybiera
postać starej kobiety i udaje się do Eleusis. Tam siada na kamieniu, który od
tego czasu zyskuje miano „kamienia pozbawionego radości”. Następnie udaje się
na dwór króla Kelosa, gdzie trafia w krąg starych kobiet. Jednej z nich, o
imieniu Iambe udaje się nawet ją rozbawić. Później służy u żony Kelosa, Metanejry
i zostaje piastunką ich dziecka, któremu chce nawet zapewnić nieśmiertelność. Bunt
Demeter doprowadza do tego, że ziemia staje się jałowa i bezpłodna. Zakłóca to porządek
świata na tyle, że Zeus nakazuje Hadesowi oddać Persefonę. Niestety, nie jest
to już możliwe, gdyż podczas pobytu w Podziemiu córka Demeter zjadła ziarno
granatu, które związało ją na zawsze z Tartarem. Ostatecznie udaje się Zeusowi
doprowadzić do kompromisu. Demeter wraca do swych boskich obowiązków, a
Persefona dzieli rok między Hadesa a matkę. Kiedy opuszcza Podziemie, Demeter a
wraz z nią ziemia, radują się z jej powrotu. Drzewa zaczynają się zielenić,
pojawiają się pierwsze kiełki. „Dwie boginie”, jak niekiedy określa się Demeter
i Persefonę, spędzają ten czas razem. Kiedy jednak nadchodzi czas zasiewów,
przychodzi czas rozstania. Persefona wraca do męża, a matka pogrąża się w
smutku i tęsknocie. Ziemia staje się wówczas bezpłodna i zamiera. W ten sposób
Grecy tłumaczyli sobie zmianę pór roku.
Oczywiście
mit o Demeter ma wiele różnych, lokalnych epizodów. W Sikyonie przypisywano
bogini wynalezienie młyna i opowiadano, że sama uczyła ludzi posługiwania się
nim. Przypisywano jej również wprowadzenie uprawy warzyw i hodowli drzew owocowych.
Wspólną
osią tych dwóch, wydawałoby się jakże odległych opowieści jest nie tylko utrata
córki, którą uprowadza bóg podziemi. Podobieństwa odnajdujemy również w wędrówkach
zrozpaczonej matki oraz w nauczaniu ludzi uprawy ziemi.
Czy
podobieństwa kończą się tylko na tym? Wiadomo, jak kończy się historia Demeter
i Persefony.
Krumine
jest natomiast kobietą śmiertelną, a nie boginią. Wprawdzie spotyka się z
Pokole – władcą Podziemi, jednak czy odzyskuje dziecko?
Jeżeli chcecie
znaleźć odpowiedź na to pytanie, koniecznie przeczytajcie baśń o Krumine.
Literatura:
Grimal P., Słownik mitologii
greckiej i rzymskiej, Wrocław- warszawa- Kraków – Gdańsk – łódź 1987
Markowska W., Mity Greków i
Rzymian, Warszawa 1968
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz